simaia-9-5

ΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΥΛΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΑΣ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΚΕ

ΤΟ ΠΑΜΠΥΛΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΥΛΙΑΣ ΣΤΟ ΧΑΝΔΡΙΝΟΥ (6 Μάη 1934)

Το Παμπυλιακό Συνέδριο Κοινοτήτων στο Χανδρινού το 1934, αποτελεί  ένα 2ο, διευρυμένο σε όλη την Δυτική Πυλία, μεγάλο Συνέδριο Κοινοτήτων, συνέχεια του προ πενταετίας επίσης μεγάλου  «1ου Κοινοτικού Συνεδρίου των χωρίων του πρώην Δήμου Μεθώνης», που είχε διεξαχθεί στον Πήδασο στις 31-03-1929. (Βλπ. φώτο 1). Συνεπώς δικαίως τον πρώτο λόγο εδώ τον έχει μετά τον Διονύσιο Αποστολόπουλο, ο μεθοδικότατος Χρήστος Κουβελιώτης, θεμελιωτής των αποκαλούμενων «Συνδέσμων Κοινοτήτων» και του θεσμού πλέον αυτού των «Κοινοτικών Συνεδρίων».  Δεν είναι τυχαίο ότι ο μπάρμπα Νιόνιος Αποστολόπουλος, ο Χρήστος Κουβελιώτης και ο Νίκος Κουρέτας, υπογράφουν και στο ψήφισμα του προ πενταετίας μεγάλου Κοινοτικού Συνεδρίου. “Καινούργιο” πρόσωπο είναι ο Ζαχαρίας Κουρέτας, ο οποίος και πήρε το «χρίσμα» του Κοινοτάρχη ήδη από τα τέλη του 1933 και  από τις αρχές του 1934 (εκλογές της 11ης-02-1934) θα «οδηγεί» αυτός σε όλα τα επίπεδα τον Πήδασο, αντί του ξαδέλφου του Κουβελιώτη, ο οποίος ετοιμάζεται να εκδώσει την εφημερίδα «ο Πήδασος» και να κατέβει υποψήφιος με το “Ενιαίο Μέτωπο” (ΚΚΕ). Μια άλλη προσωπικότητα που πρωτοστατεί στο 1ο  Συνέδριο Κοινοτήτων του 1929, ο Γιώργης Τζεμόπουλος, θα είναι το 1933 ο υποψήφιος του ΚΚΕ στην Πυλία.

  • Προς αποφυγήν πρόωρων και λανθασμένων συμπερασμάτων αξίζει μια ακόμη φορά να αναφέρουμε ότι στη συλλογική μνήμη των αγωνιστών αλλά και στις σημειώσεις του αρχείου Πηδάσου, έχουν μείνει δυο προοδευτικά σταφιδικά συνέδρια ως «εσωτερικές» διαδικασίες παραγόντων του Κινήματος , τα οποία προπορεύτηκαν το καθένα κατά ένα χρόνο των αντιστοίχων Κοινοτικών (δηλαδή το 1ο το 1928 και το 2ο το 1933) και τα οποία δεν πρέπει να συγχέονται με τα Κοινοτικά, δεδομένου ότι για αυτά έχουμε ελάχιστες πληροφορίες.  Τα Κοινοτικά Συνέδρια έχουν άλλη διάσταση και άλλη υπόσταση και αφορούν πρωτίστως θέματα των Κοινοτήτων και καθημερινά προβλήματα των κατοίκων των Κοινοτήτων αυτών και δευτερευόντως τα σταφιδικά ζητήματα. Αυτό όμως δεν αναιρεί την μόνιμη στόχευση της ριζοσπαστικοποίησης  και  “προσηλυτισμού” στο Αγροτικό Κίνημα όλο και περισσότερων «ανοργάνωτων»  χωρικών , όπως αυτή δείχνει να έχει καθοριστεί σε ένα πρώτο  «πενταετές πλάνο» ανάπτυξης αυτού (1928-1933).

Διαβάζουμε λοιπόν στη “Σημαία” της 9ης-05-1934 για το Συνέδριο στο Χανδρινού:

«Όπως και χθες γράψαμε, συγκροτήθηκε στο Χανδρινού Πυλίας , το προαναγγελθέν Παμπυλιακό Συνέδριο. Κατ’ αυτό ομίλησαν πολλοί, ενεκρίθη δε το κάτωθι ψήφισμα, το οποίο και απεστάλη ακολούθως: Προς τον Πρωθυπουργό, υπουργούς Εσωτερικών, Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών, Γεωργίας και Συγκοινωνίας, Σταφιδική Οργάνωση Αθήνας, Νομαρχία Μεσσηνίας, Εγχώριο και Αθηναϊκό τύπο.

ΨΗΦΙΣΜΑ

“Συνελθόντες σήμερον 6η Μαϊου 1934, οι αντιπρόσωποι των Κοινοτήτων της Επαρχίας Πυλίας σε συνέδριο στην Κοινότητα Χανδρινού και μετά από εξονυχιστική συζήτηση επί των θεμάτων από τους εισηγητές του Συνεδρίου κ.κ. Διονύσιο Αποστολόπουλο, Χρήστο Κουβελιώτη, Ζαχαρία Κουρέτα, Στυλιανό Διακουμογιαννόπουλο και διαπιστώσαντες την οικτρή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι κοινότητες της Επαρχίας Πυλίας από απόψεως Οικονομικής, Συγκοινωνιακής και Σταφιδικής, σας υποβάλλουν τα κάτωθι αιτήματα εκφράζοντας  άμα την ευχή για την υιοθέτηση αυτών:

1ον) Ενίσχυση οικονομική των Κοινοτήτων εκ μέρους του Κράτους.

2ον) Περικοπή όλων των υποχρεωτικών εισφορών που απομυζούν το πλείστον των πόρων των Κοινοτήτων υπέρ διαφόρων οργανισμών και υπηρεσιών.

3ον) Δικαιότερη κατανομή του Φόρου Σταφίδος στις Κοινότητες, αναλόγως της παραγωγής της κάθε μιας και αντιπροσώπευση αυτών στην εδρεύουσα στην Πάτρα, Επιτροπή Κατανομής Φόρου Σταφίδος, τροποποιούμενου του σχετικού Νόμου.

4ον) Την συντήρηση των επαρχιακών δρόμων από το Κράτος.

5ον) Ακριβοδίκαια διάθεση των εσόδων του Επαρχιακού Ταμείου Οδοποιίας στις υπαγόμενες σε αυτό Κοινότητες.

6ον) Ενιαία Διαχείριση της σταφίδος και ενίσχυση της Αγροτικής Τράπεζας με Κεφάλαια για να καταστεί ικανή να αναλάβει εξ ολοκλήρου την αγροτική πίστη και να απαλλάξει τους σταφιδοπαραγωγούς από τα νύχια του εκμεταλλευτικού εμπορίου και των τοκογλύφων.

7ον) Ταχύτατη ρύθμιση των αγροτικών χρεών.

8ον) Κατάργηση ολοσχερής : α) Των δασμών των εκ του εξωτερικού εισαγόμενων γεωργικών ειδών, β) του σταφιδικού συναλλάγματος, γ) της εγγύου  φορολογίας, καθώς και αύξηση της τιμής της διατεθειμένης σταφίδος προς οινοπνευματοποίηση, δια της αυξήσεως της τιμής του οινοπνεύματος.

9ον)Να επιταχυνθεί η αποφασισθείσα κατασκευή της οδού Μεσσήνης-Πύλου.

10ον) Έλεγχος για τη σκανδαλώδη ενέργεια που έγινε σε βάρος των περονοσποροπλήκτων, από τον Διευθυντή των Γενικών Αποθηκών κ. Λ. Σάσαλου και παραδειγματική τιμωρία δια απολύσεως.

11ον) Αποστολή Γεωπόνου στην περιοχή της Βουφράδας για εξέταση των καταστραφέντων απ’ το χιόνι ελαιοδέντρων και από τον πάγο σταφιδάμπελων και αποζημίωση αυτών.

12ον) Σύντομη και συστηματική ενέργεια από τους αρμόδιους για πρόληψη των κινδύνων φυλλοξήρας και χορήγηση όλων των απαραίτητων κατά των κινδύνων της βροχής.”

*Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ: Ζαχαρίας Κουρέτας, Γεώργιος Κατσούλης, Χρήστος Κουβελιώτης, Νίκος Κουρέτας, Φώτης Κότσιρας, Αθανάσιος Καραμπάτσος, Νίκος Γιάνναρης, Παναγιώτης Ζόμπολας, Στέλιος Γκιούλος, Βασίλης Βαλσαμούλης, Φώτης Ζωντανός, Φώτης Κανελλόπουλος, Ηλίας Καστόρας, Δημήτρης Ζωντανός, Ευστάθιος Θερριός.

Στο συνέδριο αντιπροσωπεύθηκαν περί τις  100 κοινότητες».

*Χαρακτηριστικό αυτού του Κοινοτικού Συνεδρίου Πυλίας του 1934 είναι ότι και οι τέσσερεις αναφερθέντες εισηγητές του (Αποστολόπουλος, Κουβελιώτης, Κουρέτας, Διακουμογιαννόπουλος), πρόσκεινται ιδεολογικά στο ΚΚΕ και δρουν εξ ανάγκης  μέσα από το ιδιότυπο ΑΚΕ της Πυλίας τα προηγούμενα χρόνια, κατορθώνοντας  (και μέσα από τις δίκαιες κοινοτικές διεκδικήσεις) να συσπειρώσουν τον πολύπαθο αγροτικό κόσμο της Πυλίας (ειδικότερα της Δυτικής) στην πορεία προς την μεγάλη Εξέγερση του 1935 και να οδηγήσουν και ένα σημαντικό τμήμα αυτού στο μόλις διαμορφωθέν “Παλλαϊκό Μέτωπο”. Και παρότι στο Κοινοτικό Συνέδριο Πυλίας του 1934 οπωσδήποτε συμμετέχουν αντιπρόσωποι Κοινοτήτων από όλο το πολιτικό φάσμα (κυρίως  Βενιζελικοί  και  Λαϊκοί), εντούτοις και στην Εκτελεστική Επιτροπή του Συνεδρίου διαπιστώνουμε (συμπεραίνοντας οι ντόπιοι από τα ονόματα), ότι πλειοψηφούν σαφέστατα οι  Αριστερών πεποιθήσεων και πρόγονοι οπαδών του ΚΚΕ. (Πλην του ονόματος του συνονόματού μου “Θανασούλη” και κάποιου άλλου που προφανώς τέθηκαν στην Επιτροπή για “ξεκάρφωμα”).

Σημαία.9.5Φώτο 1: Το Παμπυλιακό συνέδριο κοινοτήτων του 1934 στο Χανδρινού

ta-porismata

Φώτο 2: Το πρώτο συνέδριο κοινοτήτων του 1929. Χαρακτηριστική ένδειξη της μεθοδευμένης “εμπλοκής” των κομμουνιστών στα ζητήματα των κοινοτήτων αποτελεί η περίπτωση του Τζεμόπουλου, που βρίσκεται στην Εκτελεστική Επιτροπή του συνεδρίου και στις εκλογές του 1933 θα είναι ο υποψήφιος του ΚΚΕ στην Πυλία!

 

             ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΑΣ ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΚΕ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1934

Με αφορμή την αντίδραση του «Ριζοσπάστη» για το συγκεκριμένο Συνέδριο Κοινοτήτων στο Χανδρινού, είναι  ευκαιρία να διευκρινιστούν κάποια θέματα των προηγουμένων ετών που θα επηρεάσουν την πορεία του Κινήματος στην Μεσσηνία και στην Πυλία ειδικότερα:

  1ον) ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ  ΧΑΜΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ

Το 1931 το ΚΚΕ καταφέρνει να ξεπεράσει την έντονη εσωτερική πάλη μεταξύ μιας  ομάδας “αριστεροδημοκρατικής” αντίληψης (ομάδα Χάιτα-Ευτυχιάδη) και μιας ομάδας (Σιάντος-Θέος) που έδινε έμφαση στη συνδικαλιστική πάλη. Η νέα ομάδα με επικεφαλής το Νίκο Ζαχαριάδη αποτελείτο από στελέχη που είχαν μαθητεύσει στις σχολές της Μόσχας (KUTV) και τα οποία ήταν αποφασισμένα να επιβάλλουν τη νέα κεντρική γραμμή όσον αφορά τον προσανατολισμό του ελληνικού επαναστατικού κινήματος. Το ΚΚΕ είναι από τότε παραδοσιακά ένα κόμμα που δεν έχει αυτοσκοπό την συλλογή ψήφων, εφόσον θεωρεί ότι η πάλη κρίνεται εξωκοινοβουλευτικά (στους χώρους δουλειάς και στους δρόμους –«Ριζοσπάστης» 1η Οκτώβρη 1932-) αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παράλληλα δεν επιδιώκει και την αύξηση της εκλογικής του δύναμης. Τα εμπόδια όμως που προέκυψαν και οδήγησαν  στα χαμηλά ποσοστά του ΚΚΕ στις αναμετρήσεις της 25ης Σεπτέμβρη του 1932 και της 5ης Μαρτίου του 1933 ήταν ανυπέρβλητα. Αφενός  στα χωριά που οι ψήφοι είναι εμφανείς, οι συνεχείς βίαιες συλλήψεις, οι δίκες και οι εκτοπίσεις  κομμουνιστών με βάση το «ιδιώνυμο» και το επιβαλλόμενο κλίμα πρωτοφανούς τρομοκρατίας από τις δυνάμεις της αντίδρασης, είχαν αναμφισβήτητα παίξει καθοριστικό ρόλο! Το Κόμμα αδυνατούσε να κατεβάσει επαρκή αριθμό υποψηφίων, τουλάχιστον έναν σε κάθε επαρχία. Το 1932 κατέβασε μόνο 2 (τον Κουλαμπά και τον Δανιηλίδη), το 1933 κατέβασε πάλι μόνο 2(τον Ζερμπίνο στην Επαρχία Καλαμών και τον Τζεμόπουλο στην Επαρχία Πυλίας). Και το ίδιο έγινε και το 1935 (Γιώργος Μπαμπούρης και Σωτήρης Κανελλόπουλος). Στα χωριά της Επαρχίας Πυλίας ειδικότερα, η απώλεια ψήφων ήταν αναμενόμενη, δεδομένου ότι το “Ενιαίο Μέτωπο” (KKE) είχε σχεδόν αποκλειστεί από τις εκλογές και πολλά άξια κομματικά στελέχη της Ανατολικής Πυλίας  είναι είτε φυλακισμένοι, είτε εκτοπισμένοι . (Βλπ  φώτο 3 ).

Φώτο 3: Μια από τις πολλές δίκες αγωνιστών της Ανατολικής Πυλίας με βάση το “ιδιώνυμο”. (“Ριζοαπάστης” 09-07-1931).

Σε αρκετά χωριά -σύμφωνα με διηγήσεις- οι “ύποπτοι” για ψηφοφόροι του ΚΚΕ, είτε εμποδίζονταν με κάθε μέσο να προσεγγίσουν καν την κάλπη, είτε δεν τους δινόταν καν ψηφοδέλτιο του “Ενιαίου Μετώπου”. Η έλλειψη ψηφοδελτίων οφειλόταν στις επιδρομές και κατασχέσεις εκλογικού υλικού τις παραμονές των εκλογών από την αντίδραση και δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που το Μέτωπο αναγκαζόταν να κάνει έρανο! Μάλιστα τις παραμονές των εκλογών του 1933 η Εκλογική Επιτροπή του “Μετώπου”, ανακοινώνει ότι όπου δεν υπάρχει ψηφοδέλτιο, οι ψηφοφόροι θα ρίχνουν στην κάλπη ένα λευκό χαρτί πάνω στο οποίο θα έχουν σχηματισμένο το σφυροδρέπανο! Κατά συνέπεια, όλοι-όλοι οι ψήφοι του ΚΚΕ στην Πυλία είναι μόλις 103 (από 101 το 1932) και στο Χανδρινού όχι παραπάνω από 3. Μόνο στου Λογγά που έχει προσωρινά καταλαγιάσει για τα “προσχήματα” το άγριο κυνηγητό, υπάρχουν 30 ψήφοι ( χάριν του υποψηφίου Καλαμών Γ. Ζερμπίνου, γαμπρού των αγωνιστών Τσαλταίων), και άλλοι τόσοι περίπου στο 2ο τμήμα της Πύλου που είναι αστικό κέντρο.  Όμως στο Χανδρινού παρατηρείται μειωμένος αριθμός ψηφοφόρων που έφτασαν στην κάλπη σε σχέση με τον πληθυσμό του! ( Βλπ φώτο 4, πίνακας, εφημ. “Σημαία” 06-03-1933).


Φώτο 4: Πίνακας αποτελεσμάτων των εκλογών “βίας και νοθείας” του 1933 στην Πυλία

 

Ενώ ο πληθυσμός του χωριού είναι 831 + 114 από το Καντιλησκέρι, αυτοί που έχουν δικαίωμα ψήφου αποκλείεται να είναι μόλις 226! Για παράδειγμα, την ίδια στιγμή στην συντηρητική Καλλιθέα που έχει σχεδόν τον ίδιο αριθμό κατοίκων, ψήφισαν 523! Η ίδια υπόνοια υπάρχει για την Λαχανάδα, για τον Πήδασο και τα Μηνάγια που συμπεριλαμβάνονται στην Πύλο, για το Καραμανώλι, το Χαλαμπρέζα που υπάγονται στο Χατζή- Βουφράδος, κ.α.

Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο τμήμα των προσφάτως ριζοσπαστικοποιημένων  Πυλίων αγροτών εμποδίστηκε δια της βίας και δεν έφτασε καν στην κάλπη! Από το τμήμα που έφτασε στην κάλπη, ένα μικρό μέρος έριξε άκυρο με σφυροδρέπανο (στον πίνακα δεν φαίνονται τα άκυρα) και ένα μεγαλύτερο επέλεξε να στραφεί προς το καθ’ όλα “νόμιμο” και πατριωτικό, ΑΚΕ της Πυλίας. Παρότι και αυτό στις συνειδήσεις των ντόπιων συντηρητικών κύκλων  αποτελούσε επί της ουσίας ένα “παράρτημα” του ΚΚΕ!

Διαπιστώνουμε εκ του αποτελέσματος ότι εάν τα δυναμικά εκείνα στελέχη του Κινήματος (Κουβελιώτης, Κουρέτας, Διακουμογιαννόπουλος κ.α.) δεν είχαν  “προστατευθεί” στις οργανώσεις του ιδιότυπου ΑΚΕ της Πυλίας  την δεδομένη χρονική περίοδο από τις συνεχείς διώξεις και εκτοπίσεις , δεν θα ήταν σε θέση αργότερα να συνεχίσουν αποτελεσματικά το διαφωτιστικό τους έργο στις μάζες και δεν θα είχε κλιμακωθεί ποτέ το Σταφιδικό Κίνημα του Μεσοπολέμου με την μεγάλη Εξέγερση του 1935, εκεί ακριβώς στην Πύλο!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1ο) Η εκτίμηση ότι είναι “ιδιαιτέρως  χαμηλή”  η επιρροή του ΚΚΕ στο Χανδρινού ή στον Πήδασο ή σε άλλα προοδευτικά χωριά της Δυτικής Πυλίας κρίνοντας μόνον από τις ψήφους των εκλογών του 1932  του 1933, αλλά και του 1935 (που δεν υπάρχει δυνατότητα να κατέβει καν Πύλιος υποψήφιος) και όχι βάση των αντικειμενικών συνθηκών και εκ του αποτελέσματος, είναι σαφώς λανθασμένη. 

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΙΚΩΝ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

agrotofasismos-ipoxwrei

Φώτο 5: Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ, τόμος 3ος, σελ.446 (1η Οκτώβρη 1932)

Η επίσημη εκτίμηση του ΚΚΕ για τα αποτελέσματα των εκλογών του 1932 είναι ότι ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ του Ενιαίου Μετώπου (ΚΚΕ) από τις εκλογές στα χωριά δεν δίνει τις δυνατότητες να κριθεί η πρόοδος στην ύπαιθρο και το Αγροτικό Κόμμα παρ΄ όλη την υποστήριξη της Κεφαλαιοκρατίας και του Κράτους και ότι παρουσιαζότανε σαν «Κομμουνιστικό»…, εμφάνισε στασιμότητα στα προπύργιά του και… δεν μπόρεσε να μετατραπεί σε μαζικό κόμμα της αγροτιάς”.  Μείωση στα «προπύργιά του» λοιπόν της Βόρειας Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Καβάλα κλπ) αλλά όχι μέχρι τότε και σε εκείνο το ιδιότυπο προοδευτικό ΑΚΕ της Πυλίας! Δεδομένου ότι οι αντικειμενικές συνθήκες, η σύνθεση και η πείρα της εργατικής τάξης και οι δυνατότητες διαφώτισης επί της φτωχής αγροτιάς διαφέρει από το Βορά στο Νότο και από περιοχή σε περιοχή και αυτό επιβάλλεται να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη στις όποιες προσπάθειες ιστορικής ανάλυσης!

Μετά και τις εκλογές του Μάρτη το 1933 το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ επίσημα κάνει πάλι λόγο για “ολομέτωπη επίθεση της αντίδρασης και ένταση της φασιστικής τρομοκρατίας” και ειδικά για την ύπαιθρο αναφέρει: «…Το Κόμμα μας πρέπει να αγκαλιάσει το αναπτυσσόμενο κίνημα στα χωριά. Η μέθοδος των ταχτικών ινστρουχτόρων θα βοηθήσει πολύ για το στερέωμα μέσα στα χωριά, για τη στρατολογία στο Κόμμα και στη Νεολαία, για το δυνάμωμα των υπαρχόντων πυρήνων και τη δημιουργία καινούργιων. Για την καλύτερη καθοδήγηση των αγροτικών πυρήνων επιβάλλεται η ίδρυση υπαχτίδων στα κεφαλοχώρια…». (Κάτι  δηλαδή που στην πράξη επιδιωκόταν από χρόνια στα χωριά της Πυλίας- Βλπ φώτο 6 και 7)

Φώτο 6: “Οι κομμουνιστές φαίνεται ότι είχον την μεγαλυτέραν δύναμιν εις την Επαρχίαν Πυλίας όπου υπήρχε και η έδρα της Αχτιδικής Επιτροπής… Φαίνεται ότι στην Πυλίαν ευρίσκονται τα αποφασιστικότερα στελέχη των”! (“Σημαία” 23-09-1930 )

Φώτο 7: “…είχον την λεγόμενην Φράξιαν των ή οποία ενήργει συστηματικότατα προσηλυτισμόν των αγροτών εις τας ιδέας των κομμουνιστών”! (“Σημαία” 23-09-1930)

ΟΙ “ΠΥΡΗΝΕΣ” ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΝΤΑΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΝΟΜΙΜΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

Στην “ΚΟΜ.ΕΠ.” αρ. 10, 15 Μάρτη 1933, διαβάζουμε μάλιστα για την ανάγκη καλύτερου παράνομου μηχανισμού και της διαπαιδαγώγησης ολόκληρου του Κόμματος πάνω στην ανάγκη της “Κονσπιράτσιας”, τα εξής: “Οι Πυρήνες μας πρέπει να είναι αυστηρά παράνομος οργανισμός. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να ριχτούν στη βαθειά παρανομία και να αποκλειστούν από κάθε νόμιμη δουλειά. Αντίθετα πρέπει να εκμεταλλεύονται όλες τις νόμιμες δυνατότητες και να παλεύουν γι’ αυτές”!  Καθώς και : “Οι πυρήνες μας, την ικανότητα να κινητοποιούν τις μάζες και να μπαίνουν επί κεφαλής τους μέσα στις αποφασιστικές ταξικές μάχες και τις απότομες εκρήξεις θα τις αποχτήσουν στην καθημερινή δουλειά, όταν με αυτή την επιμονή και υπομονετική μπολσεβίκικη καθημερινή δουλειά αναδειχτούν μπρος στα μάτια των εργατών και λοιπόν εργαζομένων του περιβάλλοντός τους, ακούραστοι οργανωτές της πάλης τους, άξιοι και μοναδικοί υπερασπιστές των συμφερόντων τους. Όταν μέσα στην καθημερινή δουλειά σφυρηλατήσουν δεσμούς αίματος με τις μάζες, τότε θα είναι πιο εύκολο στο Κόμμα σε κάθε περίπτωση και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες να κινητοποιεί τις μάζες και να μπαίνει επί κεφαλής τους στους αγώνες για τις γενικότερες απαιτήσεις τους και στις μεγάλες μάχες του μέλλοντος που θα κρίνουν την τύχη της ελληνικής Κεφαλοκρατίας”! (Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 3ος, σελ. 529)

(* Τίποτα διαφορετικό λοιπόν από αυτό που επιτάσσει η επίσημη θέση του ΚΚΕ δεν επιχειρούν  από τα προηγούμενα έτη στις Αγροτικές Επιτροπές οι άνθρωποι του ΚΚΕ στα χωριά της Πυλίας. -Βλπ. δημοσιεύματα «Σημαία»-. Το ίδιο και στο Χανδρινού οι: Γιώργης Κατσούλης (Οικονομολόγος και πρώην πολεμιστής στη Μικρασία), Μήτσος Αναστόπουλος (Τεχνίτης-ξυλουργός ) και Νιόνιος Αποστολόπουλος (Νομικός και Γραμματέας της Κοινότητας Χανδρινού), άνθρωποι δηλαδή που δεν είχαν άμεση σχέση με την αγροτική ζωή. Και οι τρείς τους εργάστηκαν μέχρι το τέλος της ζωής τους για το Κίνημα και πέθαναν πιστοί στο ΚΚΕ ).

25-aprili-2
Φώτο 8: Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ, τόμος 3ος, σελ.529 (ΚΟΜ.ΕΠ. αρ. 10, 15 Μάρτη 1933)

 

Όσον αφορά δε, την επίσημη θέση του ΚΚΕ για τους  Δήμους και τις Κοινότητες , όπως έχει αυτή διαμορφωθεί ήδη από τις 13 Μάη 1933, αυτή είναι δεδομένη: “Οι Δήμοι και οι Κοινότητες αποτελούν ένα κομμάτι της Κρατικής Εξουσίας, που πιέζει και εκμεταλλεύεται τους εργάτες και τα πλατειά στρώματα των εργαζομένων, ένα κομμάτι της κρατικής μηχανής για την εφαρμογή των προγραμμάτων της πείνας-φασισμού-πολέμου της Κεφαλαιοκρατίας» (Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ, σελ. 531).

 

 2ον) ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΑΥΣΤΗΡΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ “ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ” ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΥΛΙΑΣ

Ο «Ριζοσπάστης» της  16ης -05- 1934, που εκείνη την εποχή είναι απασχολημένος με το “πογκρόμ” εναντίον των λιμενεργατών της Καλαμάτας, αναφέρει ότι στο εν λόγω Συνέδριο μίλησαν διάφοροι… “δημοκόποι, τσορμπατζήδες και αγροτοφασίστες” και ότι “οι εργάτες γης και φτωχοαγρότες της Πυλίας μόνον με Επιτροπή Αγώνα επικεφαλής, μπορούν και πρέπει να διεκδικήσουν τα ζητήματα τους”! Οι χαρακτηρισμοί αυτοί σε καμία περίπτωση βέβαια δεν συνάδουν με τις αποδεδειγμένα ηθικότατες προσωπικότητες των ομιλητών Αποστολόπουλου, Κουβελιώτη, Κουρέτα αλλά ούτε και με την οικονομική κατάσταση αυτών αλλά και της μεγάλης πλειοψηφίας των κατοίκων των χωριών που παρακολουθήσαν το Συνέδριο! Ο κλήρος για παράδειγμα στο ημιορεινό Χανδρινού ήταν πολύ μικρός, πράγμα που καθιστά το χωριό να είναι από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα από τα πρώτα στην Ελλάδα σε αριθμό μεταναστών σε αναλογία πληθυσμού και το ίδιο γινόταν και στα μικρότερα γειτονικά χωριά αν εξαιρέσει κανείς τα πεδινά Φουρτζοκρέμμυδα που διέθεταν λίγο μεγαλύτερο κλήρο.

Η καταγγελτική όμως στάση της επίσημης εφημερίδας του ΚΚΕ απέναντι στο ψήφισμα του Παμπυλιακού Συνεδρίου Κοινοτήτων είναι εξηγήσιμη: Ο “Ριζοσπάστης” είναι φυσιολογικό αφενός να μην γνωρίζει λεπτομερώς πρόσωπα και καταστάσεις (εφόσον μέχρι τον Ιούλιο του 1935 που επισκέπτεται το  «κομμουνιστοχώρι» του Πηδάσου ο Κώστας Αυγήτας, κανένας άλλος δημοσιογράφος του μέχρι τότε δεν έχει κατέβει στην δυσπρόσιτη Πυλία) και αφετέρου “οφείλει” να μην συμπεριφέρεται βάση της αλλαγής της «γραμμής» της Διεθνούς μέχρι την επίσημη παραλαβή της επιστολής αυτής από το ΚΚΕ, στις αρχές του Ιούλη.

Ενδεικτικά οφείλω να αναφέρω ότι η στροφή του ΚΚΕ προς την υιοθέτηση λαϊκού μετώπου είχε ήδη γίνει από τον Μάρτη του 1934! Όπως τονίζει ο Αντώνης Λιάκος στο βιβλίο του «Εργασία και Πολιτική στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου»: «Μέσω της αντιφασιστικής δράσης άνοιξε ένας δρόμος συνεργασίας και ενοποίησης των συνδικαλιστικών δυνάμεων, αρχικά στην περιφέρεια»! Στην Καλαμάτα αυτό εκφράστηκε με την διεξαγωγή κοινής συγκέντρωσης μεταξύ των 2 Εργατικών κέντρων την Πρωτομαγιά του 1934. (Δηλαδή μόλις 6 ημέρες πριν το Συνέδριο των Κοινοτήτων Πυλίας). Επίσης ήδη από τις 24 Απρίλη του 1934 διαβάζουμε στα Επίσημα Κείμενα του ΚΚE την απόφαση (που πάρθηκε παμψηφεί) για τη δουλειά των κομμουνιστών που πρέπει να γίνεται και στα κόκκινα και στα ρεφορμιστικά συνδικάτα, όπου αντλώντας από την πείρα του Κινήματος στις χώρες του Φασισμού, πρέπει εν πρώτοις να επιδιώκεται να μετατραπούν σε “αντιφασιστικά φρούρια”! Και το γεγονός αυτό φανερώνει αν μη τι άλλο, ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας στάθηκε συνεπές στην πάλη ενάντια στο Φασισμό και τον πόλεμο από την αρχή της εμφάνισης του φασιστικού φαινομένου, μήνες πριν την Κοινή Διακήρυξη του Ενιαίου Αντιφασιστικού Μετώπου των εργαζομένων της 5ης Οκτώβρη του 1934. Για τη δράση δε στα χωριά γράφει: «Τα επαναστατικά συνδικάτα οφείλουν να ξαπλώσουν τις ρίζες μέσα στα χωριά ανάμεσα στους εργάτες γης, δημιουργώντας ένα πλατύτατο δίχτυ ενώσεων εργατών γης. Να αναπτύξουν αποφασιστικά τις οργανωμένες δυνάμεις τους με μια πλατύτατη στρατολογία μελών και οργάνωση των ανοργάνωτων κλάδων».

rizospastis-24-aprili

Φώτο 9: Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ, τόμος 4ος, σελ.65 (“Ριζοσπάστης” 24 Απρίλη 1934)

O Κουβελιώτης που κινείται στην Καλαμάτα ετοιμάζοντας εφημερίδα, οπωσδήποτε γνωρίζει τα τεκταινόμενα. Το κλίμα αυτής της αναγκαίας εν πρώτοις αντιφασιστικής ενότητας σαφώς και θα οδήγησε σε συναινετικές αποφάσεις για το ψήφισμα του  – διευρυμένου προς τα Βουφραδοχώρια- πρώην Κοινοτικού Συνεδρίου των χωρίων του πρώην Δήμου Μεθώνης, με αποτέλεσμα το “κράξιμο” του “Ριζοσπάστη” για μια ακόμη φορά στο πρόσωπο του βουλευτή Κωστή Τσικλητήρα (που είναι εκεί ιδιαίτερα δημοφιλής), παρότι ο ίδιος δεν συμμετέχει στο Συνέδριο στο Χανδρινού, να επέλθει με τη δύναμη της συνήθειας!

ΚΡΙΝΟΝΤΑΣ  ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ…

Δυστυχώς ένα χρόνο αργότερα, ο ιδεολόγος Τσικλητήρας, “δικαίωσε” την αμφισβήτηση του από το ΚΚΕ, αφού προέβη σε τοπική σύμπραξη με το συνδυασμό των Βασιλοφρόνων (Κονδύλη-Μεταξά) και μετανοιωμένος αυτοκτόνησε το βράδυ των εκλογών (9 Ιούνη 1935) στο σπίτι του φίλου του Μήτσου Ανεστόπουλου στο Χανδρινού. Παραδόξως ο -εν αντιθέσει με τον Τσικλητήρα- συντηρητικών αρχών, Θοδωρής Κορμάς, που κάποτε “κατηγορούσε” τον Τσικλητήρα ως  κομμουνιστή, δεν θα διστάσει να συνεργαστεί άψογα με το ΚΚΕ και να κατέβει υποψήφιος τον Γενάρη του 1936 με το «Παλλαϊκό Μέτωπο»! Όσον αφορά δε τους ομιλητές του Συνεδρίου Χανδρινού (Κουβελιώτη, Κουρέτα, Διακουμογιαννόπουλο), αυτοί θα αναδειχθούν σε αδιαμφισβήτητα ηγετικά αγροτικά στελέχη του ΚΚΕ και θα μείνουν πιστοί στις ιδέες τους μέχρι το τέλος της σύντομης ζωής τους. (Βλπ επόμενες φώτο 10 και 11)

*Κατά συνέπεια το περιστατικό αποτελεί μια χαρακτηριστική ένδειξη ότι στο θέμα των εκτιμήσεων των προσωπικοτήτων του Κινήματος στην πορεία αυτού μέχρι την ποθητή του Κλιμάκωση, το ΚΚΕ είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικό! Το Κόμμα βρισκόμενο σε μια περίοδο που ξεπερνάει τα όρια της “ημιπαρανομίας”, δείχνει έστω και με τη συχνή χρήση μιας ιδιαίτερα σκληρής γλώσσας, να  «φυλάει τα ρούχα του για νά’ χει… πάνω απ’ τα μισά»! Ταυτόχρονα ορθώς δεν σταματά να παροτρύνει την φτωχή αγροτιά ως σύμμαχο της εργατικής τάξης να οργανωθεί κατάλληλα (με Επιτροπές Αγώνα) και να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2ο) Η λογική και ανθρώπινη αυτή «σύγχυση»  που επικρατεί στο «μεταίχμιο» της αλλαγής “γραμμής” της  Κομμουνιστικής Διεθνούς και αποτυπώνεται και σε ένα πολύ μικρό σε έκταση, βεβιασμένο δημοσίευμα του “Ριζοσπάστη”, δεν αναιρεί σε καμιά περίπτωση τον -βάση των αντικειμενικών συνθηκών- προοδευτικό χαρακτήρα και του εν λόγω συνεδρίου στο Χανδρινού, ούτε το αδιαμφισβήτητο νομοτελειακά,  κομμουνιστικό ποιόν των αγωνιστών ομιλητών και διοργανωτών του!

 

Ο Χρήστος Κουβελιώτης  (1903-1944). Απόφοιτός του Οικονομικού τμήματος της Νομικής, ήρθε από τα φοιτητικά του χρόνια σε επαφή με μέλη του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) και ενστερνίστηκε τις μαρξιστικές ιδέες  στις οποίες μύησε και τον ξάδερφό του Κουρέτα. Πρωτοστάτησε στο επιτυχημένο συλλαλητήριο της Μεθώνης το 1930 και ως Πρόεδρος της Κοινότητας Πηδάσου προώθησε την τάση δημιουργίας  Συνδέσμων μεταξύ των Κοινοτήτων και το θεσμό των Κοινοτικών Συνεδρίων. Τον Σεπτέμβρη του 1934 εκδίδει το πρώτο φύλο της  εφημερίδας  «ο Πήδασος» αλλά η Αντίδραση του την κλείνει βίαια, ο ίδιος περνάει το Φλεβάρη του 1935 κακουργοδικείο και δεν θα μπορεί να είναι και αυτός υποψήφιος με το Ενιαίο Μέτωπο στις εκλογές του Ιουνίου. Ηγετική μορφή στα «σταφιδικά» γεγονότα του 1935. Θα είναι υποψήφιος το 1936 με το “Παλλαϊκό Μέτωπο”. Ήταν μέλος του ΚΚΕ. Συνελήφθη τον Ιούνιο του 1936 λίγο πριν το μεγάλο συνέδριο του Πύργου και εξορίζεται στη Σίκινο. Αργότερα μεταφέρεται στην Ακροναυπλία. Την Πρωτομαγιά του 1944 είναι μεταξύ των 200  κομμουνιστών που εκτελούνται στην Καισαριανή.

 

Ο Ζαχαρίας Κουρέτας (1901-1944). Ήταν ιδρυτικό στέλεχος (μαζί με τον Κουλαμπά και το Τσικλητήρα) της πρώτης προοδευτικής  Αγροτικής Κίνησης στην Πυλία το 1923 και πρωτοστάτησε στην διεξαγωγή των πρώτων παμπυλιακών σταφιδικών συνεδρίων. Ηγετική μορφή στα «σταφιδικά» του 1935. Φίλος και μετέπειτα κουνιάδος του Χανδριναίου Γιώργου Κατσούλη, ασχολήθηκε  δίπλα του ένα διάστημα με το εμπόριο λιπασμάτων, αλλά το εμπόριο δεν ήταν στη φύση του και βοηθώντας όποιον είχε ανάγκη, έπεσε έξω. Ήταν μέλος του ΚΚΕ και με την κήρυξη της Βασιλομεταξικής δικτατορίας συνελήφθη και φυλακίστηκε στο Φρούριο της Πύλου. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση. Συνελήφθη από τους ταγματασφαλίτες του Κατσαρέα στην Καλαμάτα και  εκτελέστηκε στη Παλιόχουνη (στις στροφές της Μεγαλόπολης) μαζί με άλλους 211 στις 24 Φλεβάρη του 1944.

Επιμέλεια: Ηλίας Ε. Καραμπάτσος

Ο Ηλίας Ε. Καραμπάτσος είναι συγγραφέας των βιβλίων: “Χίλια χωριά στη δίνη του Χρόνου”-2013 και “Η Σταφιδική  Εξέγερση του 1935- ο ατέρμονος “Μεσοπόλεμος” της αγροτιας”-2015.